Współczesny rynek korporacyjny jest pełen zawiłych struktur i powiązań między przedsiębiorstwami. W tym kontekście pojawia się pytanie: co to jest holding? Choć przeciętny człowiek nie wie zbyt wiele na ten temat, holdingi odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu globalnej gospodarki, wpływając na strategie ekspansji wielu firm. W niniejszym artykule zanurzymy się w fascynujący świat holdingów, odkrywając ich historię, analizując regulacje prawne oraz przyglądając się największym graczom na europejskim rynku.
Na skróty
Co to jest holding?
Czym właściwie jest holding? Najprościej rzecz ujmując, termin ten określa strukturę korporacyjną skupiającą kilka przedsiębiorstw, z których jedno, najczęściej nazywane spółką dominującą lub matką, kontroluje pozostałe, często nazywane spółkami córkami. Kontrola ta jest osiągana poprzez posiadanie większości udziałów lub akcji tych firm. Inną nazwą dla takiej struktury, choć nie zawsze poprawną, jest konsorcjum.
Czytaj również: czym jest agencja rekrutacyjna IT?
Jak działa konsorcjum?
Działanie holdingu polega na skupowaniu udziałów w innych firmach, które następnie stają się jego spółkami zależnymi lub córkami. Dzięki temu, spółka matka może korzystać z ich zysków, wpływając jednocześnie na ich strategie i decyzje operacyjne. Istnieją różne rodzaje holdingów:
- horyzontalne, które kontrolują firmy w jednej branży;
- wertykalne, które kontrolują różne etapy procesu produkcyjnego;
- mieszane, łączące elementy obydwu powyższych.
Dlaczego firmy decydują się na tworzenie konsorcjów? Jednym z głównych powodów jest dywersyfikacja ryzyka. Jeśli jedna spółka zależna nie radzi sobie zbyt dobrze, inne mogą nadal przynosić zyski. Ponadto holdingi pozwalają na wypracowanie efektów skali, optymalizację podatkową oraz lepszą kontrolę nad aktywami i zasobami.
Powyższy schemat prezentuje jedną z możliwych struktur holdingowych. Wiele z tego typu organizacji tworzy spółki, które na pierwszy rzut oka ze sobą konkurują, dostarczając bardzo podobne produkty lub usługi. Często zdarza się również, że spółka matka nie świadczy rzeczywistych usług, a jedynie zarządza podległymi jej podmiotami. Wszystko zależy od celu, w jakim został założony holding.
Może Ci się spodobać: Trendy w e-commerce
Przepisy regulujące działalność holdingów
Holdingi, chociaż powszechne w wielu krajach, podlegają różnym przepisom w zależności od jurysdykcji. W Polskim prawodawstwie utrwaliło się pojęcie Polskiej Spółki Holdingowej. Działalność tego typu podmiotów regulowana jest przez Kodeks Spółek Handlowych oraz ustawy podatkowe i co ciekawe, Nowy Ład okazał się niezwykle przyjazny tym strukturom. Przykładowo, znacznie ułatwiono transfer gotówki między zależnymi od siebie spółkami, a interpretacje urzędników skarbowych stały się bardziej sprawiedliwe.
W USA, prawo korporacyjne jest w dużej mierze uregulowane na poziomie stanowym. Choć nie ma jednolitej definicji holdingu, różne stany mają różne przepisy dotyczące struktur korporacyjnych i ich działania. Na przykład w stanie Delaware, który jest popularnym miejscem rejestracji dla wielu korporacji, istnieją korzystne przepisy dla holdingów. Nadmieńmy również, że podatki obowiązujące w tym stanie są bardzo niskie, zwłaszcza jak na europejskie warunki. Takie otoczenie sprzyja średnim i dużym firmom.
Warto dodać, że niektóre kraje przyjmują bardziej restrykcyjne podejście do holdingów. Na przykład w niektórych jurysdykcjach Azji, istnieją ograniczenia dotyczące posiadania akcji przez spółki dominujące lub regulacje dotyczące przepływów kapitału między firmami w ramach holdingu.
Historia struktur holdingowych
Historia holdingów jest nierozerwalnie związana z rozwojem globalnej gospodarki. Ich korzenie sięgają XIX wieku, kiedy to przemysłowcy zaczęli dostrzegać korzyści płynące z konsolidacji kapitału i zasobów. W Stanach Zjednoczonych, boom przemysłowy przyniósł ze sobą powstanie pierwszych wielkich konsorcjów, z Johnem D. Rockefellerem na czele, który poprzez swoją Standard Oil zdominował rynek naftowy. Wiele spółek zależnych, których zadaniem była produkcja, dystrybucja, obróbka oraz sprzedaż detaliczna ropy sprawiło, że imperium Rockefellera urosło do niebotycznych rozmiarów.
W Europie, po I wojnie światowej, holdingi stały się kluczem do rozwoju gospodarczego, ponieważ pozwoliły na skuteczniejsze zarządzanie dużymi firmami. Konsorcja zaczęły mieć charakter międzynarodowy. Do najbardziej rozpoznawalnych korporacji o tej strukturze należą:
- HSBC (sektor bankowy)
- BNP Paribas (sektor bankowy)
- IAG (sektor lotniczy)
- Credit Agricole (sektor finansowy)
- LVMH (branża modowa)
- ING (sektor finansowy)
- Volkswagen AG (motoryzacja)
- Legal & General (ubezpieczenia)
Jednak z czasem pozytywny wizerunek holdingów został przyćmiony przez kontrowersje. Osiągnięcie tak dużej kontroli nad rynkiem przez jedno przedsiębiorstwo lub grupę przedsiębiorstw prowadziło do monopolistycznych praktyk i hamowania konkurencji. Reakcją na to były restrykcyjne przepisy antymonopolowe, zwłaszcza w USA w początkach XX wieku. Nie bez znaczenia były zachowania firm takich jak Standard Oil, Southern Pacific i Ford. W pewnym momencie, te przedsiębiorstwa mogły sztucznie hamować lub napędzać konkretne sektory rynku.
Czytaj również: Projektowanie biura z myślą o ergonomii
Rola holdingów w globalnej gospodarce
Holdingi odgrywają kluczową rolę w globalnej gospodarce, ponieważ są podstawą funkcjonowania gigantycznych korporacji. O ile trudno wyobrazić sobie świat bez tych struktur, nie wszyscy patrzą na nie optymistycznie. Jednym z głównych zarzutów wobec konsorcjów jest potencjał do tworzenia monopoli. Gdy holding kontroluje zbyt dużą część rynku, może wpływać na ceny, eliminować konkurencję i ograniczać innowacje. Choć większość państw wprowadziło przepisy antymonopolowe, nie zawsze są one skuteczne.
Z drugiej strony, wielkie konsorcja dążą również do optymalizacji kosztów. Dzięki centralizacji zasobów i koordynacji między spółkami zależnymi, mogą one osiągać oszczędności, które mniejsze firmy nie byłyby w stanie osiągnąć. Dzięki skali działania, holdingi często negocjują lepsze umowy z dostawcami, co pozwala im obniżać koszty. Szczególnie widać to w branży lotniczej – giganci tacy jak Southwest Airlines i Ryanair kupują samoloty w znacznie korzystniejszych cenach, ponieważ zamówienia opiewają na miliardy dolarów.
Nie można również pominąć zagadnienia unikania opodatkowania. Wielkie konsorcja, dzięki skomplikowanym strukturom i operacjom w wielu krajach, mają możliwość przenoszenia dochodów w taki sposób, by minimalizować zobowiązania podatkowe. Chociaż jest to legalne, budzi kontrowersje i prowadzi do debat o sprawiedliwości podatkowej. Ponownie, widzimy tutaj przykład przewagi konkurencyjnej – małe firmy nie dysponują odpowiednimi środkami na zapewnienie sobie odpowiedniej obsługi prawnej i księgowej, przez co skazane są na odprowadzanie wyższych podatków.
Konkurencja generowana przez holdingi ma dwie strony medalu. Z jednej strony, może prowadzić do niższych cen dla konsumentów, gdy firmy rywalizują o ich uwagę. Z drugiej strony, agresywna konkurencja może prowadzić do eliminacji mniejszych graczy z rynku, co w dłuższej perspektywie może być niekorzystne dla przeciętnego człowieka. Trudno liczyć na jakiekolwiek realne zmiany w tej kwestii – drobni przedsiębiorcy nie mają szans w starciu z międzynarodowymi korporacjami.
Warto przeczytać: Doskonałość w automatyzacji
Jak duża musi być firma, aby struktura ta się opłacała?
Kiedy mówimy o tworzeniu struktur w postaci holdingu, wielu przedsiębiorców zadaje sobie pytanie dotyczące optymalnej skali działalności. W rzeczywistości nie ma ścisłej granicy, od której taka organizacja staje się opłacalna, choć trudno wyobrazić sobie konsorcjum, które zatrudniałoby 50 lub 100 osób.
Obserwacje rynkowe wskazują, że przedsiębiorstwa o kapitalizacji przekraczającej 100 milionów dolarów lub zatrudniające powyżej 500 pracowników częściej decydują się na taki krok – przy takich obrotach, koszty związane z obsługą prawną i księgową są dla zarządów akceptowalne. Taki krok często związany jest również z planowaną rozbudową firmy poprzez przejęcia – zamiast wchłaniać majątek firmy, można ją po prostu kontrolować i rozwijać.
Warto jednak podkreślić, że każda firma jest inna, a decyzja o przejściu na model holdingu powinna opierać się na indywidualnej analizie potencjalnych korzyści i kosztów. Dla niektórych firm nawet przy mniejszej skali działania taka struktura może okazać się korzystna, jeśli pozwoli na osiągnięcie konkretnych celów biznesowych. Przykładem mogą być firmy zajmujące się sprzedażą detaliczną lub drobnym hurtem materiałów budowlanych. Często oferują one usługi transportu sprzedawanych przez siebie produktów i z czasem, opłacalnym może być utworzenie osobnej, choć powiązanej firmy zajmującej się wyłącznie przewozem.
Podsumowanie
Struktury korporacyjne o rozbudowanej skali działania przynoszą znaczące korzyści dla inwestorów, a czasem również dla konsumentów. Właściwe zarządzanie i wykorzystanie takich jednostek może prowadzić do sukcesu na płaszczyźnie biznesowej. Niemniej, ich skomplikowana natura, możliwość dominacji na rynkach oraz skomplikowane strategie podatkowe budzą wiele kontrowersji. Dlatego tak ważne jest, by rynki, na których operują, były odpowiednio regulowane w celu zapewnienia uczciwej konkurencji, innowacyjności oraz ochrony konsumenta. Zrozumienie mechanizmów działania takich struktur, ich roli oraz wpływu na światową gospodarkę, jest niezbędne dla każdego, kto chce lepiej zrozumieć współczesne mechanizmy biznesowe.
Jeśli uważasz, że ten artykuł przyniósł Ci wartość, zachęcamy do udostępniania go w mediach społecznościowych! Aby być na bieżąco z kolejnymi analizami i poradami, śledź nasze publikacje i dołącz do naszej społeczności czytelników.
